حضور وزیر آموزش و پرورش در اختتامیه یارستان کودکستان+ ویدئو

در اختتامیه رویداد یارستان کودکستان، وزیر آموزش و پرورش حاضر شدند و با دبیر اجرایی رویداد، به گپ و گفت نشستند. آقای وزیر متولد شهر ایلام هستند و ۲۶ آبان ۱۴۰۰ به مجلس معرفی شدند. یعنی دقیقاً یک سال پیش و این تاریخ جالب است. در ادامه سؤالات آقای صادق ذوفن، دبیر اجرایی رویداد و جواب‌های وزیر را بخوانید.

شما در کودکی چه آرزویی داشتید؟

من یک مقدمه‌ای را عرض می‌کنم. خدا را شکر دوستان عزیزم این رویداد را رقم زدند. به نظرم رویداد به‌جا، شایسته، بایسته، منطقی و در عین حال بی‌نظیری بود. ممنون از همه دست‌اندرکاران و آقای همتی‌فر و شما مردمی که استقبال کردید. جا دارد خیلی تشکر کنیم از مشارکت شما. دوم تسلیت عرض می‌کنم بابت قضایای اخیر. متأسفانه ما ۶ نفر از دانش‌آموزانمان را از دست دادیم و به درجهٔ رفیع شهادت نائل آمدند. ۳ نفر در خوزستان و ۳ نفر در استان فارس و حرم احمدبن‌موسی علیه‌السلام. ان‌شاءالله شاهد رفع حرکت‌های برخاسته از استکبار جهانی و عمال آن‌ها باشیم تا بچه‌های این مرزوبوم همان‌طور که خود شما بیشتر می‌دانید، از دوره کودکستان و دبستان و دوره متوسطه و دوره‌های بالاتر، کارهای مربوط به فناوری و علم و… را در جهان به نمایش بگذارند.

دشمنان دنبال این هستند که این اتفاقات نیفتد و اقتدار ما را خدشه‌دار کنند. ان‌شاءالله که شرشان به خودشان برگردد.
در دوره کودکی یک سری موارد کلیشه‌ای گفته می‌شود. مثلاً پدر و مادرها القا می‌کنند که دکتر باشی و معلم و مهندس باشی. بچه‌ها هم می‌گویند من بروم در فضا و یک ستاره و یک اسب بالدار و شاخ‌دار داشته باشم! این‌ها آرزوهای کودکانه است و من هم همه این آرزوها را داشتم. به این ریاست و این‌ها فکر نمی‌کردیم و اصلاً بلد نبودیم. دنیای کودکی خیلی ساده، قشنگ و بی‌آلایش است. ما چرا کودکان را دوست داریم؟ برای این‌که ساده‌اند. آدم‌های ساده و لباس‌های ساده و غذاهای ساده و دکورهای ساده… . به قول امروزی‌ها رنگ و رینگ ندارند.

برای بچه‌هایم قصه می‌گفتم…

من هم همین آرزوها را داشتم که مثلاً بتوانم فضا را تسخیر کنم. ما در تابستان‌ها بیشتر بیرون می‌خوابیدیم. این باعث می‌شد که خیلی به آسمان نگاه کنیم. در شهر ایلام هم مثل الان آلودگی‌ها و ریزگردها نبود. این هم حاصل خود بشر است که با مصنوعات بشری در همین زیست‌بوم توسعه انجام می‌دهد.
واقعاً هم آرزو داشتم که مثلا جوری کاری انجام دهم که در فضا نقشی داشته باشم. همیشه هم برای بچه‌هایم این داستان‌ها را می‌گفتم. داستان‌های این‌چنینی مانند سفر به کرات ناشناخته که ثبت هم نکرده‌ام. داستان‌هایی که تابستان‌ها هر شب یک قطعه را برای بچه‌ها می‌ساختم و می‌گفتم. حالا این‌که سناریوی آن را بنویسیم و نقطه شروع و اوج و گره‌گشایی و فرود را بررسی کنیم، خیلی رعایت نمی‌شد و خودساخته بود.

زمان کودکی خودتان چه محصولاتی برای بچه‌ها وجود داشت؟

آن زمان سم‌پاشی می‌کردند و یک بستی دور کارتن بزرگ سم‌ها بود. از این بست‌ها یک طوق درست می‌شد که ما یک چوب یا سیم را کج می‌کردیم و اراده‌بازی می‌کردیم. بازی‌های ساده می‌کردیم. مثلاً می‌رفتیم در خاک راه درست می کردیم و با ماشین‌های پلاستیکی بازی می‌کردیم. این‌ها بهترین بازی‌های ما بود. اما خودمان هم چیزی درست می‌کردیم؛ مخصوصاً با گل. ما در مرکز شهر ایلام بودیم و فضا زیاد بود.
بهترین حالتی که برای ما ایجاد می‌شد جمع‌شدن فامیل پدری در خانه‌های بزرگ و حیاط‌دار بود. در حیاط می‌توانستیم همه بازی کنیم. ما حدود ۱۳ نفر بودیم و با یکی‌دو سال بالا و پایین، یک کلاس را تشکیل می‌دادیم. لذت می‌بردیم و همیشه هم دعوا می‌کردیم و هیچ کس هم به دیگری چیزی نمی‌گفت. وقتی هم خانه می‌رفتیم سرمان را می‌شستیم و شما الان سر من را بتراشید جای چند شکستگی می‌بینید.

شما بچه‌هایتان را راحت کودکستان می‌گذاشتید؟

همه را بااطمینان گذاشتم. من همیشه عرض می‌کنم که اگر بچه‌ام را بخواهم پیش مادرم بگذارم، روزی سه بار زنگ می‌زنم که چطور است و چکار می‌کند؟ اما بچه‌ام را که از ابتدای سال مدرسه گذاشته‌ام، هنوز یک بار زنگ نزده‌ام. ما این‌قدر به مدرسه اعتماد داریم. تمام بچه‌های من مهد کودک و پیش‌دبستانی رفته‌اند.

برای آینده کودکی در ایران چه آرزویی دارید؟

ما آرزویمان این است که این اتفاق خوب بیفتد. اتفاق خوب یعنی ما و خانواده‌ها یکی شویم و جامعه برای این کودکان بستر فراهم کند. این‌ها خیلی ظرفیت دارند. شاید آن روایتی که می‌گوید بچه‌ها معادن طلا و نقره هستند، من به نظرم هنوز کشف نشده‌اند. بچه‌های سرزمین ما اگر کشف شوند، خیلی بیش از این می‌توانند کار کنند. من آرزویم این است که بچه‌های کشور ما بتوانند از ذخایر این کشور استفاده کنند. ما در همه زمینه‌ها، ذخایر بیشتری نسبت به جمعیت خودمان داریم.

من یک کتابی را امروز به دست گرفته‌ام به نام «مبانی آموزش و پرورش شناختی» از دکتر کمال خرازی و دکتر تلخابی. انتشارات صمت و انتشارات پژوهشگاه علوم شناختی آن را چاپ کرده‌اند. یک سوم ناسازگاری‌ها ریشه در سنین کودکی دارد. قسمتی از مقدمه‌اش را در اهمیت دوره کودکی برای شما می‌خوانم: «آقای شان ژو، یکی از دانشمندان برجسته علوم اعصاب می‌گوید: نوزادان در هر دقیقه دو میلیون پیوند جدید میان سلول‌های عصبی مغز خود می‌سازند. به طوری که نیمی از پیوندهایی که یک بزرگسال دارد، در دوره نوزادی و پس از تولد او (تا دو سالگی) تشکیل شده‌اند. تشکیل این پیوندها همچنان ادامه دارد به طوری که در حوالی دوسالگی تعداد پیوندهای عصبی کودک از انسان بزرگسال فراتر رفته می‌رود. آن‌گاه پیوندهایی که در فرایند یادگیری کودک مورد استفاده قرار نگرفته‌اند هرس می‌شوند.»

تحمیل ممنوع!

بنابراین آموزش و پرورش باید بر این دوره تمرکز کند. یعنی ما باید پایین تر بیاییم از نظر توجه به سن کودک. قدیم‌ها می‌گفتند ما باید دانشگاه را بگیریم. بعد حضرت امام (ره) آمدند و گفتند دانشگاه دیر است و باید دبستان‌ها را دریابید؛ چیزی که مبتنی بر یافته‌های روز بود. من امروز می‌گویم باید به پیش از دبستان بیاییم.
آرزوی من این است که کودکان را در برابر فرصت‌های یادگیری قرار دهیم؛ نه این که به آن‌ها تحمیل کنیم. ممکن است من هم تحمیل کنم؛ حالا به صورت غیرمستقیم. اما می‌گویم بگذارید بچه‌ها بچگی‌شان را بکنند. پدر و مادرهای ما در سنین من، خیلی در دانشگاه‌ها درس نخوانده بودند؛ اما روان‌شناس بودند. بهترین خاطره من این است که بعد از بازی با سر شکسته و خونی به خانه می‌رفتم. مادرم می‌گفت عیب ندارد و این جزو بچگی است. خیلی ساده با مسائل برخورد می‌کردند. یعنی کاملا تعلیم و تربیتی!
امر و نهی زیادی نمی‌کردند. خیلی از کلماتشان به جای متأسفانه، خوشبختانه بود. به جای این‌که بگویند این کار را نکن، می‌گفتند عیب ندارد و برو انجام بده. به پدر و مادرها می گویم که برای بچه‌ها شغل انتخاب نکنید و بگذارید خودشان مسیری را پیش بروند. بعد هم اگر به اجبار بروند، می‌بینید بعد از خواندن فلان‌رشته مورد نظر شما، می آید و کار مورد علاقه‌اش را انجام می‌دهد. چون نمی‌خواهم برای شغل‌ها بار مثبت یا منفی ایجاد کنم، اسم نمی‌آورم.

چه انتظاراتی از سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک دارید؟

من نه این‌که آقای دکتر همتی فر اینجا باشند بگویم. اما با همین فرمان پیش بروید و به لایه‌های پایین تر بروید. عرضم را به این کتابی که خواندم مستند کردم که کودکستان ما فقط دوره‌های مرسوم پیش از دبستان نیست و باید پایین‌تر هم برویم. دوم این‌که شما سیاست‌گذاری کلی و تنظیم‌گری و نظارت داشته باشید؛ اما بگذارید خود مردم رتبه‌بندی کنند.
من رئیس کمیته گردشگری کودک اتاق بازرگانی ایران بودم. خود مردم باید تصمیم بگیرند. منتها ما شاخص ها را می‌گذاریم و این کاری که الان انجام شده بهترین است. منظور ما این است که مردمی‌سازی بهترین است که الحمدلله من دیدم نظران شما و آقای دکتر و همکارانشان همین است و خوب است. ان‌شاءالله ما بتوانیم از ظرفیت مردم برای خودشان استفاده کنیم.

آیا می‌توانیم قول حمایتی برای مجموعه‌های مردمی و مربیان از شما بگیریم؟

مردم ما بسیار مردم خوبی هستند. محدودیت‌ها و تحریم‌های ظالمانه خیلی زیاد است. من هم قبول دارم. اما مردم ما گام‌های بلندی برداشته‌اند و ما موظفیم حمایت کنیم. عزیزانی که مؤسساتی دارید مانند شما، باید کاری کنیم که به نتیجه برسیم.
الان یک طرحی را در مجلس دارند پیگیری می‌کنند که حق و حقوق مراکز غیردولتی داده شود و به آن‌ها تسهیلات بدهیم و کارهای این چنینی. ان‌شاءالله در مجلس تصویب خواهد شد.
کار دیگری که اخیراً انجام داده‌ایم، این است که در کمیسیون معین شورای عالی انقلاب فرهنگی، بررسی و نظارت بر کتب آموزشی و پرورشی از وزارت ارشاد به آموزش و پرورش محول شود. باید تدریجی این کار را انجام دهیم. برای این عزیزان هم باید چه از محل تسهیلات بانک‌ها و چه وجوه اداره شعبه باید تسهیلات بگیریم. هرچه این مراکز متناسب‌تر باشند، دانش‌آموزان در مقابل فرصت‌های یادگیری بهتر قرار می‌گیرند. ما تلاش و باورمان بر این است که باید کمک کنیم.

مشروح این مصاحبه را ببینید:

برای تولیدکنندگان محصولات سخت و نرم حوزهٔ کودک حمایتی دارید؟

اول این را عرض کنم که اگر به کودک به عنوان سرمایه نگاه کردید، این خوب است و اگر کودک را به‌مثابه محل درآمد ببینید خطرناک است. من جامعه‌شناسی مصرف و جامعه‌شناسی مصرف در گردشگری را هم خواندم. این بچه‌ها حدود ۲۵ تا ۲۷ درصد جامعه ما هستند. نگاه می‌کنم و می‌بینم در نظام‌های مبتنی بر پول در آوردن، کودک را می‌گذارند کنار. این نگاه باعث می‌شود ما برای سودمان برنامه‌ریزی کنیم.

من می‌گویم برنامه‌ریزی کنید. در حوزه آثار ملموس و ناملموس مثل تولید سرودها و آموزش معارف و قرآن و… . ما نیاز کودک را ببینیم و برای او برنامه ریز ی کنیم بعد از نیازسنجی از او. آن وقت اگر اثر فاخر باشد مردم به آن خوب پول هم می دهندک. فرد این‌طور است که طرف وام می گیرد و فرش زیر پایش را می‌فروشد تا بچه‌اش را در مدرسه خوب بگذارد. ما باید نگاهمان این باشد که نیاز کودک را برطرف کنیم. سعی کنید آثار را هرچه ساده‌تر تولید کنید. بچه‌ها را کیتی تربیت نکنیم که بروند که عروسک کیتی را سرهم کند. من موافق این نیستم.
ما هم به همین دلیل رویداد را برای شناسایی، ارتقا و حمایت از محصولات فاخر حوزهٔ کودک طراحی کردیم. آیا برای این محصولات حمایتی دارید؟ وقتی زیست‌بوم تعلیم و تربیت تنک و خالی است، به نظر نیاز به حمایت پررنگ‌تر دیده می‌شود.

من از آقای همتی‌فر می‌خواهم از آقای دهقانی و از ما بخواهند شتاب‌دهنده‌ها را راه بیندازیم و در زمینهٔ تربیت مربی کارهایی انجام دهیم. به نظرم برای سرمایه‌گذاری، صندوق فرهنگیان هم امکان این را دارد. من چون رئیس هیئت امنای آن هستم، قول می دهم در جلسه مطرح کنم؛ اما شما بیایید و دفاعتان را انجام دهید. من به بچه‌های پارک علم و فناوری پردیس و سیاست‌گذاری شریف می‌گویم تا به همراه دکتر علامتی، رئیس کانون در جلسه صندوق بیاییم و تصمیم بگیریم. این‌جا به‌عنوان شتاب‌دهنده و آن‌جا به‌عنوان سرمایه‌گذار. اگر خواستید برنامه‌هایی برای تربیت مربی هم به‌صورت مجازی برای شما برگزار می‌کنیم.

چه حجمی از حمایت را صندوق می‌تواند بر عهده بگیرد؟

آن‌ها مشکلی ندارند و می‌توانند تسهیلات بدهند و سرمایه‌گذار باشند. من باشم، برای همه محصولات سرمایه‌گذاری می‌کنم. دوتا از آن‌ها بگیرد برده‌اند! آقای دکتر علامتی هم سرمایه‌گذاری می‌کنند. اوضاعشان خوب است. کانون نهاد دولتی است و می‌تواند تسهیلات بگیرد و محصولات را به تجاری‌سازی برساند.
در پایان می‌گویم خوشحالم که یک سفری را لغو کردم و آمدم اینجا. هرجا ببینیم مردم حضور بیشتری دارند، می‌آییم و حمایت می‌کنیم. من مطمئنم که شما می‌توانید. هم برای خودتان و هم برای دانش‌آموزان و نوآموزان این مرز و بوم سود برسانید.