قرار کودکی شیراز متشکل از جمعی از فعالان حوزۀ کودک و با هدف مشارکت فعالان مردمی و فراهم کردن بستری برای تعامل مؤثر در استان فارس شروع به کار کرد. با توجه به همین هدف، اولین رویداد قرار کودکی شیراز مورخ 4 خردادماه 1402 در مرکز فرهنگی آموزشی فرهنگیان برگزار شد. در ادامه به کلیاتی راجع به این شبکۀ مردمی خودجوش کودکی در استان فارس و جزئیات رویداد قرار کودکی شیراز خواهیم پرداخت.
ضرورت و اهداف
امروزه مردمی‌سازی و مشارکت در آموزش و پرورش به اصطلاحی پرتکرار در ادبیات مدیران و مسئولان نظام آموزشی تبدیل شده است؛ اما مشارکت به معنی با هم شریک شدن در انجام کار یا شرکت کردن با هم، بیش از آنکه به تکرار نیاز داشته باشد به الگو، برنامه و عمل نیاز دارد. هدف از «قرار کودکی شیراز» بیش از آنکه برگزاری یک رویداد یا همایش باشد، ایجاد یک سازوکار برای مشارکت فعالان مردمی حوزۀ کودک و فراهم کردن بستری برای تعامل مؤثر بین بخش دولتی، خصوصی و مردمی حوزۀ کودکی است.
نحوۀ شکل‌گیری شبکه مردمی عرصه کودک
یکی از مهم‌ترین مقدمات برای محقق شدن این هدف، شبکه‌سازی فعالان حوزۀ کودکی است. برخی از دغدغه‌مندان این حوزه در استان فارس بر اساس تمایل و علاقۀ درونی و به صورت خودجوش، در کنار همراهی دبیرخانۀ یارستان کودکستان، معاونت ابتدایی استان و مؤسسات مردمی فعال حوزۀ کودک اولین گام شبکه‌سازی در استان را با جریان «قرار کودکی» برداشتند.
شناخت افراد و مجموعه‌های فعال حوزۀ کودکی برای ایجاد تعامل، ارتباط و انتقال تجربه‌های خود به یکدیگر فرایندی بود که شروع آن به چهار ماه قبل بازمی‌گشت اما نیاز به گسترش این شبکۀ ارتباطی، اعلام رسمی وجود شبکۀ مردمی، ارتباط مؤثر بین بخش دولتی، خصوصی و مردمی و در نهایت تقویت انگیزه و امید و ایجاد همدلی بیشتر بین فعالان این عرصه، منجر به برگزاری قرار کودکی در خرداد 1402 شد. جزئیات این برنامه نتیجۀ هم‌اندیشی فعالان و بر اساس ظرفیت‌های موجود و در دسترس جمع اولیه طراحی شد و سپس مقدمات اجرای آن فراهم شد و رکن اصلی آن ایجاد و تقویت تعامل بود.
بخش‌های مختلف رویداد قرار کودکی شیراز
زمان‌بندی
برنامه | زمان شروع | زمان اتمام |
| بازدید از نمایشگاه و معرفی غرفه‌ها (هر غرفه 3 الی 5 دقیقه) | 8:30 | 9:30 |
مجری | 9:30 | 9:35 |
| قرائت قرآن با گروه کودک و خوش‌آمدگویی | 9:35 | 9:45 |
پخش سرود | 9:35 | 9:48 |
| تجربه‌گویی 1 (خانم شهوند) | 9:48 | 10:07 |
پخش تیزر | 10:07 | 10:10 |
| خوش‌آمدگویی نماینده مرکز علمی‌کاربردی غدیر | 10:10 | 10:25 |
رونمایی از سایت و لگوی شمعک (شبکه مردمی عرصه کودکی) | 10:25 | 10:35 |
| تجربه‌گویی 2 (خانم دکتر دلاوری) | 10:35 | 10:45 |
سخنرانی دکتر همتی فر | 10:45 | 11:05 |
| تجربه‌گویی 3 (خانم احمدی) | 11:05 | 11:15 |
پخش موشن گرافی | 11:15 | 11:17 |
| تجربه‌گویی 4 (تیم مادر و کودک) | 11:17 | 11:27 |
سرود گروهی «من می‌توانم» از مرکز تعالی خانواده | 11:27 | 11:35 |
| قرائت مرامنامه | 11:37 | 11:40 |
بازدید از نمایشگاه و پرسش و پاسخ با حضور آقای دکتر همتی‌فر | 11:40 | 12:45 |
برگزاری نمایشگاه
این بخش با حضور 22 مجموعۀ فعال حوزۀ کودک برپا شد و شامل موارد زیر است:
- ارائه‌دهندگان خدمات
- تولیدکنندگان محتوا
- تولیدکنندگان اسباب‌بازی
- مراکز تربیت مربی
- گروه‌های جهادی
برخی از این مجموعه‌ها از قبل شناسایی و دعوت شده بودند و برخی نیز با فراخوان برنامه در پیوند ثبت‌نام، درخواست حضور در این بخش را ثبت کردند؛ اما در نهایت به دلیل محدودیت ظرفیت 22 مجموعه فرصت ارائۀ محصول خود در بخش نمایشگاه را پیدا کردند. این بخش به دلیل ایجاد فرصت ارتباط مؤثر غرفه‌داران با یکدیگر با استقبال آن‌ها و همچنین مسئولین استان فارس مواجه شد.
تجربه‌گویی
یکی از بخش‌های جذاب قرار کودکی شیراز، تجربه‌گویی بود. این بخش فرصتی برای روایت خود، تجربه‌ها، شکست‌ها، ناکامی‌ها و موفقیت‌های افراد در عرصۀ تربیت کودک فراهم کرده بود. افرادی که جسورانه این بخش را انتخاب کردند، امکان دریافت بازخوردهای زیادی را نسبت به تجربه‌هایشان بدست آوردند و در عین حال تجربۀ خود را با مخاطبان زیادی که در این عرصه فعال هستند به اشتراک گذاشتند. انتخاب تجربه‌گوها بر اساس پیشنهاد دبیرخانۀ برنامه و همچنین درخواست فعالان در پیوند ثبت‌نام بود. این افراد قبل از برگزاری برنامه، متن ارائۀ خود را با ره‌یار به اشتراک گذاشته و به تمرین این ارائه پرداختند که در نهایت 4 تجربه برای اجرا در روز برنامه انتخاب شد. افرادی که به تجربه‌گویی پرداختند:
- سرکار خانم شهوند، روانشناس حوزه کودک و قصه‌گو
- سرکار خانم دکتر دلاوری، فعال جهادی و درمانگر کودک
- سرکار خانم احمدی، نویسنده کودک
- گروه مادران مرکز تعالی خانواده
سخنرانی رئیس سازمان ملی تعلیم‌وتربیت کودک
جناب آقای مجتبی همتی‌فر، رئیس سازمان ملی تعلیم‌وتربیت کودک ابتدا از تمام غرفه‌های نمایشگاه بازدید کردند و در ادامه به ایراد سخنرانی در تالار سعدی باشگاه فرهنگیان آموزش‌و‌پرورش پرداختند. ایشان طراحی یارستان کودکستان را نه یک رویداد، که یک سازوکار برای یاری‌گری مردم دانستند تا به وسیله آن رویش‌ها و جوانه‌های موجود در سطح جامعه کشف و حمایت شود. بر این اساس توصیه کردند که قرار کودکی نیز تبدیل به یک سازوکار شود تا زنجیرهای شدن، نوآوری داشتن، تبادل تجربه و تعامل بین میدان و اهالی فکر را با خود به همراه داشته باشد. ایشان در پایان تأکید کردند که قوت گرفتن، قوی شدن و همراهی با یکدیگر می‌تواند این قرار مردمی و شبکه را خیلی محکم کند و ما نیز خودمان را حامی و پشتیبان می‌بینیم و امیدواریم که بتوانیم یاری‌گر شما باشیم.
رونمایی
از دیگر بخش‌های برنامۀ قرار کودکی شیراز، رونمایی از لگوی شمعک (شبکه مردمی عرصۀ کودک)، سایت و مرامنامه این شبکه بود. متن مرامنامه به شرح زیر است:
- ما اعضای شبکه، همواره برای تعالی فعالیت‌های عرصۀ کودکی با تأکید بر نقاط اشتراک، ضمن احترام به سلیقه‌های گوناگون همدلانه یکدیگر را می‌پذیریم.
- ما معتقدیم سیاست‌گذاری حوزۀ کودکی بر عهدۀ حاکمیت است، اما در عرصۀ عمل، شبکه ما نقش حلقۀ میانی بین حاکمیت و مردم را ایفا خواهد کرد.
- ما فعالان این شبکه معتقدیم با ایجاد زنجیره‌های مردمی در عرصۀ کودکی بهتر می‌توان این حوزه حیاتی را اعتلا بخشید. به همین منظور ضمن تعامل سازنده با سازمان‌های دولتی به شدت از وابستگی به این سازمان‌ها پرهیز می‌کنیم.
- ما با استفاده از تجربه و دانش افراد صاحب‌نظر در حوزۀ کودکی، تلاش می‌کنیم اشتباهات و فرصت‌سوزی‌های گذشته را تکرار نکنیم.
- ما اعضای شبکه، تمام تلاش خود را به کار خواهیم گرفت که بستر مناسب برای رشد و ارتقاء مؤسسات و کنشگران عرصه کودکی را فراهم کنیم.
- ما فعالان این عرصه به تلاش و کار گروهی اعتقاد کامل داریم و در این مسیر همواره به آداب و اصول آن پایبند می‌مانیم.
- در کار شبکه‌ای برای رسیدن به فهم مشترک، به گفتگوی سازنده معتقدیم و در این خصوص ضمن اعتماد به یکدیگر امانت‌دار هم خواهیم بود.
- ارتباط با شرکت‌کنندگان:
ارتباط با شرکت‌کنندگان به عنوان بخش مهم این قرار در تبلیغات، ثبت‌نام، نمایشگاه، مستندسازی و رسانه مورد توجه بود. در اختیار قرار دادن شماره تماس، پیوند کانال اطلاع‌رسانی و گروه به مخاطبین موجب تهسیل این ارتباط شد. تعداد ثبت‌نام‌کنندگان در این قرار 400 نفر بود و یکی از دلایل استقبال مخاطبان از این برنامه فارغ از اینکه نشان از یک نیاز جدی در این حوزه است، حاصل تلاش جمعی گروه تبلیغات و دبیرخانۀ قرار کودکی، دبیرخانۀ یارستان کودکستان، معاونت ابتدایی استان و تلاش مؤسسات مردمی بود.
نقاط قوت و ضعف:
محدودیت‌ها، نقاط قوت و ضعف در اجرای این قرار، می‌تواند در برگزاری باکیفیت‌تر قرارهای بعد الهام بخش باشد. مشارکت مؤسسات مردمی در سطح تصمیم‌گیری تا اجرا و انجام کار گروهی مشترک، شخص‌محور نبودن برنامه، ایجاد همدلی بین فعالان، تنوع شرکت‌کنندگان و درخواست برای برگزاری قرار در شهرستان‌ها و دیگر استان‌ها از نقاط قوت این رویداد بود. محدود بودن ظرفیت نمایشگاه، نبودن فرصت کافی برای تجربه‌گویی بیشتر فعالان حوزۀ کودک، عدم اعتماد برخی مجموعه‌ها و سیاست‌زدگی حاکم بر برخی جریانات و عدم امکان مشارکت حداکثری فعالان در سطح تصمیم‌گیری به دلیل مشغولیت‌ها، از محدویت‌های این برنامه بود.
نویسنده: طیبه میری، دبیر اجرایی رویداد قرار کودکی شیراز و دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه فردوسی مشهد
شما برای برگزاری رویداد کودکی در استان خود، برنامه‌ای دارید؟ در صورت تمایل راجع به آن در قسمت نظرات برای ما بنویسید.
