تلویزیون دیدن نوزاد از آن چیزهایی است که سر درست و غلط آن، نظرات متعددی وجود دارد. «اگر می‌خواهی کودکت زودتر به حرف بیفتد یا به شلوغی عادت کند، در طول روز تلویزیون را روشن بگذار!» این توصیه‌ای آشنا برای والدینی است که کودک نوپا دارند. اگر شما هم این توصیه تکراری را اجرا می‌کنید و تصور می‌کنید تلویزیون یا سایر صفحه‌های نمایش، گزینه‌های مطمئنی برای تقویت مهارت‌های شنیداری و زبانی هستند، تا پایان این مطلب همراه باشید.
تقویت مهارت‌های کلامی کودک از همان بدو تولد آغاز می‌شود و بچه‌ها با قرار گرفتن در موقعیت گفتگوهای سایرین این مهارت را به‌مرور کسب می‌کنند. اما تا به حال فکر کرده‌اید که این گفتگوها باید از چه منبعی شنیده شوند؟ برای بررسی اثرات تلویزیون دیدن نوزاد بر مهارت‌های کلامی، با ادامهٔ این مطلب همراه شوید.
صدای پس‌زمینه برای یادگیری زبان مضر است
همان‌طور که می‌دانیم تماشای تلویزیون برای کودکان زیر ۲ سال ممنوع است. اما بیایید واقع‌بین باشیم. گاهی اوقات ممکن است وسوسه شوید تلویزیون را روشن کنید و اجازه دهید در حالی که کارتان را انجام می‌دهید، فرزندتان با تلویزیون سرگرم شود. برخی والدین از اثرات منفی تلویزیون دیدن نوزاد آگاه نیستند. به‌خصوص زمانی که به عنوان صدای پس‌زمینه توسط کودک شنیده شود.
در همین ارتباط، مطلب «حد مجاز استفاده از صفحه نمایش برای کودکان چقدر است؟» را بخوانید.
نوزادان از 2 ماهگی شروع به تولید صدا می‌کنند. مغز قدرتمند و فعال نوزادان تمام زبان‌ها و صداهای اطراف خود را جذب می‌کند تا بتواند آواهای خود را تکمیل کند. بنابراین، هر کلامی که کودک شما بشنود به سمت بانک زبانی و آوایی او می‌رود و در نهایت به او کمک می‌کند اولین کلمات خود را بسازد.
اما صداهای پس‌زمینه مثل صدای رادیو و تلویزیون، بیش از اینکه در این فرایند مفید باشند، مضر هستند؛ چراکه زبان یک پدیدهٔ اجتماعی است و باید از منبع انسان به صورت زنده سرچشمه بگیرد؛ نه سایر ابزارها مثل تلویزیون. تحقیقات متعددی این موضوع را تأیید کرده‌اند که روشن بودن تلویزیون در محیط، یادگیری زبان را کاهش می‌دهد. از آن جایی که نوزادان برای تمایز بین صداها مشکل دارند، صدای پس‌زمینهٔ تلویزیون به این فرایند ضربه می‌زند.
تحقیقاتی دربارهٔ تلویزیون دیدن نوزاد و هوش کلامی
در اولین مطالعهٔ طولی در این زمینه، محققان گروهی از کودکان را از 2 تا 6 سالگی ردیابی کرده‌اند. محققان دریافتند وقتی کودکان 2 ساله در هنگام صرف غذا، در معرض صدای پس‌زمینه تلویزیون قرار می‌گیرند، ضریب هوشی کلامی‌شان کاهش قابل توجهی در سنین مهدکودک دارد.
نوزادان به زبان حضوری نیاز دارند!
تفاوت زیادی بین تلویزیون دیدن نوزاد و گفتگوی حضوری با او که حتی هنوز نمی‌تواند صحبت کند وجود دارد. هنگامی که نوزادان و کودکان خردسال با والدین تعاملاتی دارند، در حالت تمرکز و تفکر قرار می‌گیرند. مغزشان سخت کار می‌کند تا دربارهٔ نحوهٔ کارکرد زبان و ارتباطات بیشتر بیاموزند. برقراری ارتباط بین دو نفر مستلزم توجه و درک به همراه آموختن نشانه‌هایی مانند زبان بدن، لحن صوتی، حالات چهره و موارد دیگر است. در حالی که گوش دادن به رسانه یک فعالیت منفعلانه است که اصلاً نیازی به توجه زیاد ندارد.
به عنوان مثال، وقتی به کودک خود می‌گویید «من تو را دوست دارم!» و به خودتان برای کلمه «من» اشاره می‌کنید و سپس با گفتن «تو» به کودک خود اشاره می‌کنید، به او کمک می‌کنید تا بفهمد آن کلمات معانی خاصی دارند. در حالی که اگر کودکی کلمات «دوستت دارم» را از تلویزیون بشنود، معنای زیادی دریافت نمی‌کند.
تحقیقات نشان می‌دهد صحبت حضوری، مؤثرترین راه برای آموزش مهارت کلامی به کودک است. توجه کنید تعداد کلماتی که به یک کودک گفته می‌شود، با دایرهٔ واژگانی آن‌ها رابطه مستقیم دارد. صداهای پس‌زمینه، مانند صدای تلویزیون، بیشتر منجر به انحراف افکار کودک شما می‌شود و به‌طور بالقوه یادگیری او را در آینده ضعیف‌تر می‌کند.
۵ ایده برای گفتگو با بچه‌های نوپا
کمک به تقویت مهارت‌های زبانی کودک به این معنی نیست که کار و زندگی‌تان را رها کنید و ساعت‌ها برای صحبت رودررو با او وقت بگذارید. به‌طور مسلم این کار برای هر دوی شما خسته‌کننده خواهد بود! در عوض، سعی کنید در طول روز، فرصت‌هایی را بیابید که می‌تواند یک تجربهٔ زبانی غنی برای کودک شما ایجاد کند. پیشنهادهای سادهٔ زیر را جدی بگیرید:
1. با صدای بلند متن‌خوانی کنید
خواندن متن، یک فعالیت فوق‌العاده است که هم به مهارت‌های کلامی کودک کمک می‌کند و هم ارتباط عمیق و عاطفی را بین اعضای خانواده تقویت می‌کند. البته منظورمان از خواندن، فقط قصه و داستان نیست. شما می‌توانید در طول روز، هر متنی را که می‌بینید با صدای بلند و طوری که کودک هم بشنود بخوانید. مثلاً می‌توانید روزنامه، دستورالعمل پخت غذای جدید یا هر چیز دیگری را با صدای بلند بخوانید. البته دقت داشته باشید کلمات کتاب‌ها را درست مثل کتاب بخوانید و آن‌ها را محاوره نکنید تا کودکان با آوا و تلفظ درست کلمات آشنا شوند.
2. آواز بخوانید!
آواز خواندن و لالایی، یک راه عالی برای سرگرم کردن کودک است که قدرت‌های مخفی زیادی دارد. تحقیقات نشان می‌دهد خواندن لالایی برای نوزاد ضربان قلب او را کاهش می‌دهد و برای آرامش و خواب او مؤثر است. همچنین آواز خواندن تمام قسمتهای مغز کودک شما را فعال و به او کمک می‌کند تا مهارت‌های زبانی را جذب کند. به جای تلویزیون دیدن نوزاد، از این ایدهٔ جذاب استفاده کنید.
در همین ارتباط، مطلب «راه‌های تقویت فن بیان کودک+ معرفی ۹ بازی و فعالیت» را بخوانید.
3. روزمره‌ها را روایت کنید
یکی از راه‌های یواشکی اما عالی برای غنای بیشتر زبان، این است که در طول روز هرچه را انجام می‌دهید روایت کنید. اگر در حال شستن لباس هستید، می‌توانید دربارهٔ مراحل شستن، خشک کردن و تا کردن لباس‌ها صحبت کنید. حتی می‌توانید به رنگ‌ها، بافت‌ها و توضیحات روی یک پیراهن دل‌خواه یا یک پتوی مخصوص کودک اشاره کنید. در این بین گاهی به چشم‌های کودک هم نگاه کنید و وسیله‌ها را به او نشان دهید تا احساس ارتباط عمیق‌تری برایش ایجاد شود.
4. جلوی کودک با دیگران صحبت کنید
دفعهٔ بعد که با گروهی از بزرگسالان صحبت می کنید، کودک خود را در آغوش بگیرید و اجازه دهید آن‌ها را گوش کنند. کودک صداها، عبارات و کلمات جدید متفاوتی را خواهد شنید که همگی می‌توانند به تقویت مهارت‌های زبانی او کمک کنند. اثر تلویزیون دیدن نوزاد بر رشد مهارت‌های زبانی به نسبت این کار بسیار ناچیز و حتی برعکس است.
5. به گردش بروید و توصیف کنید
حتی اگر چیزی برای گفتن به ذهن‌تان نمی‌رسد، شروع به توصیف آنچه کنید که در اطراف شما هست. کودک خود را به قدم زدن در اطراف محله یا حتی اطراف خانه ببرید و به اشکال، رنگ‌ها، اشیا، افراد و چیزهای دیگر اشاره کنید. آن‌ها عاشق گوش دادن به صدای شما هستند و در این میان کلمات جدید را هم می‌آموزند.
تلویزیون دیدن نوزاد، چیزی است که باید به‌طور تدریجی و با آگاهی‌بخشی از فرهنگ جامعه رخت بربندد. اگر شما هم تجربه یا علمی در این زمینه دارید در قسمت نظرات با ما به اشتراک بگذارید و این مطلب را برای والدین و مربیان ارسال کنید.
