ایمنی کودک در آشپزخانه مسئلهٔ مهمی است که باید با بزرگ شدن نوزادان، برای آن تدبیر کرد. مادرها و گاهی پدرها، زمان زیادی از روز را در محیط آشپزخانه می‌گذرانند. کودکان نوپا در حال کشف دنیا و محیط اطراف خودشان هستن. به همین خاطر، محیط آشپزخانه که پر از وسایل تیز، سطوح داغ، ظروف سنگین، مواد تمیزکننده و سایر خطرات احتمالی است، برای آن‌ها جذاب است.
اگر شما هم تجربهٔ بیرون ریختن کاسه و بشقاب‌های داخل کابینت و خالی شدن ظرف آرد کف آشپزخانه یا خدایی‌ناکرده، جیغ ناشی از سوختن با اجاق گاز را دارید، این مطلب را بخوانید. سعی کردیم مهم‌ترین نکات و تجربیات خانواده‌ها و همچنین کارشناسان را برای ایمن‌سازی آشپزخانه گردآوری کنیم تا بتوانید آشپزخانه را به مکانی امن برای کودکان تبدیل کنید.
اول: ایمن‌سازی اجاق گاز
از بین وسایل موجود در آشپزخانه، اجاق گاز بیشترین احتمال خطرات تهدیدکننده را دارند. بنابراین لازم است ایمنی کودک در آشپزخانه را از این نقطه شروع کنید.
1. کودک را با اجاق روشن رها نکنید
موثرترین راه برای ایمن نگه‌داشتن فرزندتان در هنگام روشن بودن اجاق گاز، این است که هرگز او را بدون مراقبت رها نکنید. حتی یک لحظه غفلت کردن می‌تواند عواقب فاجعه‌باری داشته باشد. پیشنهاد می‌شود زمانی که مشغول فعالیت در آشپزخانه هستید او را در جایی سرگرم کنید.
می‌توانید او را با برخی وسایل آشپزخانه مثل قابلمه‌ها مشغول کنید یا او را روی صندلی کودک بنشانید و در حالی که نزدیک پیشخوان آشپزخانه است با او حرف بزنید و یک خوراکی یا فعالیت سرگرم‌کننده برایش قرار دهید. اگر حرفی برای گفتن ندارید، کارهایی را که انجام می‌دهید با صدای بلند بگویید، این کار به مهارت‌های کلامی کودک نیز کمک می‌کند.
2. دسته‌های قابلمه را به سمت داخل قرار دهید
متأسفانه تجربیات متعددی از سوختگی در بیمارستان‌های دنیا ثبت می‌شود که دلیل آن کشیدن ظرف در حال پخت توسط کودک و ریختن مواد داغ روی اوست. برای تأمین ایمنی کودک در آشپزخانه، تا حد امکان از شعله‌های عقب اجاق گاز استفاده کنید و دسته‌های قابلمه و تابه را به سمت بیرون و جایی که کودک دستش به آن برسد قرار ندهید. کتری‌هایی که شبیه به سماور هستند نیز ممکن است برای بچه‌ها جالب باشد و بخواهند شیر آن را باز کنند، پس بهتر است آن‌ها را هم دور از دسترس قرار دهید یا از کتری بدون شیر استفاده کنید.
3. قفل فر تهیه کنید
اگر اجاق گاز شما فر دارد، احتمالاً زمانی که کودک نوپاست، برای ایستادن، از آن به عنوان یک ابزار کمکی استفاده می‌کند. همچنین ممکن است از سر کنجکاوی برای باز کردن آن تلاش کند و در نتیجه به خود آسیب بزند. استفاده از قفل فر می‌تواند از کودک در مقابل آسیب احتمالی محافظت کند. اقدامی که به‌ویژه در صورت گرم بودن فر، بسیار مهم است.
4. مراقب دستگیره‌های اجاق باشید
بزرگ‌ترین نگرانی در مورد اجاق‌ها سطوح داغ آن‌هاست. با جدا کردن دستگیره‌های اجاق، می‌توانید از فعال کردن آن یا فر گازی توسط کودک خود جلوگیری کنید. ممکن است اینکه هربار بخواهید آن‌ها را جدا کنید کمی سخت به نظر برسد؛ اما اکثر دستگیره‌های اجاق گاز با یک کشیدن ساده بیرون می‌آیند و جا می‌روند.
اگر می‌خواهید دستگیره‌ها را برای مدت طولانی جدا کنید، می‌توانید در یک سبد یا ظرف روی پیشخوان قرار دهید. همچنین اگر جداسازی دستگیره‌های اجاق گاز برایتان مشکل است، می‌توانید از قفل دستگیره اجاق گاز که در بازار موجود است استفاده کنید. این قفل‌ها دستگیره را می‌پوشانند و از چرخاندن آن جلوگیری می‌کنند.
5. حفاظ اجاق گاز نصب کنید
حفاظ‌های اجاق گاز انواع مختلفی دارند؛ اما اصل کارایی آن‌ها یکسان است. حفاظ، اجاق گاز را محصور می‌کند تا فقط کسانی که قدبلندی دارند یعنی خود والدین، بتوانند به آن دسترسی داشته باشند. برخی از حفاظ‌های اجاق گاز از پلاستیک ساخته شده‌اند و برخی دیگر فلزی هستند. با محافظ اجاق گاز می‌توانید آشپزی کنید و در آشپزخانه حرکت کنید بدون اینکه نگران ایمنی کودک در آشپزخانه باشید.
6. برای حمل غذای داغ مراقب باشید
ممکن است فکر کنید با خاموش کردن اجاق گاز خطر از بین رفته است. با این حال، حمل و نقل غذا نیز می‌تواند خطرناک باشد. وقتی کودکان نوپا هستند از هر فرصتی برای چسبیدن به پای والدین یا نشستن در نزدیکی آن‌ها استفاده می‌کنند و این موضوع ممکن است وقتی مشغول کار هستید یا می‌خواهید سریع باشید، گریبان شما را بگیرد و دردسر درست کند. پس برای ایمنی کودک در آشپزخانه، همیشه هنگام حمل غذا و ظروف داغ مراقب باشید؛ به‌خصوص اگر غذا را از منبع گرما به نقطهٔ دیگری منتقل می‌کنید.
همچنین باید از حمل مایعات داغ مانند چای، هنگام در آغوش گرفتن کودک اجتناب کنید. تجربه نشان داده است که تعداد زیادی از سوختگی‌های نوزادان و کودکان نوپا، در نتیجهٔ ریختن مایعات داغ روی آن‌هاست.
در همین ارتباط، مطلب «همه چیز دربارهٔ آموزش صبر به کودکان» را بخوانید.
چگونه یخچال را ایمن‌سازی کنیم؟
یخچال‌ها شاید بی‌خطر به نظر بیایند؛ اما این‌طور نیست و خطرات پنهانی دارند که باید مورد توجه قرار گیرد. به طور مثال، وجود مواد غذایی که ممکن است روی زمین بریزد، بطری‌هایی که ممکن است بشکند یا بلعیدن دارو یا برخی مواد غذایی داخل یخچال، از جملهٔ این خطرات است. ایمن‌سازی یخچال برای کودکان، کار پیچیده و دشواری نیست. فقط کافی است برای ایمنی کودک در آشپزخانه به موارد زیر توجه کنید:
1. در یخچال را قفل کنید!
اگر کودک شما دوست دارد محتویات یخچال و مواد غذایی را از قفسه‌ها بیرون بکشد، بهترین اقدام شما قفل کردن در یخچال است. بنابراین به دنبال در بین اجناس بازار، به دنبال قفل یخچال باشید.
قفل را در بالای یخچال و بالای دسته، جایی که فرزندتان نتواند به آن برسد، قرار دهید.
اگر دارو یا سایر اقلام خطرناک داخل یخچال است از قفل‌های ایمن‌تری استفاده کنید.
- یک تجربه از مادران می‌گوید:
قفل یخچال وسیله‌ای کاربردی است که باعث می‌شود یخچال و فریزر از دست بچه‌ها در امان بماند. فقط در نصب آن سعی کنید به چسب‌های خود وسیله اکتفا نکنید؛ چراکه اغلب در برابر فشار و کشیدن کودک دوام نمی‌آورد و بهتر است از چسب‌های محکم‌تری استفاده کنید.
2. مواد حادثه‌آفرین را در طبقات بالاتر قرار دهید
هنگام سازماندهی یخچال خود، هر بستهٔ باز شده، غذاهای باقی‌مانده و ظروف شکننده را در طبقات بالا قرار دهید. همچنین محصولات بسته‌بندی‌شده و اقلام کمتر خطرناک را در قفسه‌های پایین بگذارید. ایمنی کودک در آشپزخانه گاهی همین قدر ساده است.
3. آبریز یخچال را فراموش کنید
اگر یخچال شما دستگاه آبریز و یخ‌ساز دارد، برای بررسی عملکرد قفل کودک، دفترچه راهنما را مرور کنید. اگر ویژگی قفل وجود ندارد، از مقداری مقوا استفاده کنید و ناحیه آبریز و دکمه‌ها را بپوشاند. حتی می‌توانید به طور موقت از این قسمت استفاده نکنید تا بازی با آن، از سر کودک بیفتد.
4. زیر یخچال را همیشه تمیز نگه دارید
بهترین راه برای محافظت از کودک و وسیله‌ها، این است که همه چیز را از دید کودک خود ببینید. خوردن هر چیز ریز و درشتی از روی زمین برای بچه‌های نوپا به معنای کشف دنیاست. آن‌ها ممکن است بخواهند دنیای زیر یخچال را هم کشف کنند! به احتمال زیاد، کثیفی‌های زیادی در آنجا پنهان شده است. بنابراین زیر یخچال خود را هر هفته تمیز کنید تا ایمنی کودک در آشپزخانه را از این وجه هم تأمین کرده باشید.
5. مراقب واژگونی یخچال باشید!
نشستن در طبقات یخچال، می‌تواند تجربهٔ جدیدی برای بچه‌ها باشد. اما باید احتمال واژگونی آن را، به‌خصوص در یخچال‌های کوچک‌تر در نظر بگیرید و کودک را با آن تنها نگذارید.
ایمن‌سازی کابینت و کشوهای آشپزخانه
کابینت و کشوهای آشپزخانهٔ شما اقلام خطرآفرین زیادی را در خود جای می‌دهند! چاقوها، رنده‌ها، ظروف چینی، قابلمه‌های سنگین، مایعات تمیزکننده، حبوبات و موارد دیگری که در این مکان نگه‌داری می‌کنید. ساده‌ترین راه برای بسته نگه داشتن کابینت‌ها و کشوی آشپزخانه، استفاده از محافظ کشو و کابینت‌هاست که می‌توانید با کمک آن دسترسی کودک به این فضاها را محدود کنید. همچنین می‌توانید کمدهای دستگیره‌دار را با نخ شیرینی یا بندهای دیگر گره بزنید.
ایمن‌سازی ماشین ظرفشویی و لباسشویی
1. به دنیای جذاب ماشین لباسشویی قفل بزنید!
حالت دورانی داخل ماشین لباسشویی و حالت کشویی ماشین ظرفشویی، برای بچه‌ها نوعی سرگرمی جذاب است. حتی ممکن است هوس کنند داخل آن شوند تا دنیا را از آنجا ببینند! استفاده از محافظ‌هایی که برای کابینت‌ها استفاده می‌شود برای ماشین ظرفشویی و لباسشویی هم کاربرد دارد و می‌تواند مانع باز کردن در آن توسط کودک شود.
2. ظروف ماشین ظرفشویی را مدیریت کنید
تا زمانی که می‌خواهید ماشین را روشن کنید، از قرار دادن اجسام نوک تیز در قفسه پایینی خودداری کنید. حتی اگر خیلی نگران هستید، می‌توانید تمام چاقوها را به صورت دستی بشویید. ایمنی کودک در آشپزخانه به این احتیاطات نیاز دارد.
3. مواد شوینده را همیشه دور نگه دارید
تا زمانی که برای روشن کردن ماشین آماده نشده‌اید، مواد شوینده را اضافه نکنید. همچنین در حد امکان آن‌ها را دور از دسترس و در جایی محافظت شده و قفل‌دار نگه دارید.
4. دکمه‌ها را بپوشانید
احتمالاً کودک شما هم عاشق فشار دادن دکمه‌های ماشین ظرفشویی یا لباسشویی و صدای ناشی از آن است. با استفاده از یک نوار مقوایی می‌توانید از آن‌ها محافظت کنید.
5. از قفل کودک استفاده کنید
اکثر ماشین‌های ظرفشویی و لباسشویی دارای امکان قفل کودک هستند. با کمک گرفتن از دفترچه راهنما، قفل را فعال کنید تا کودک نتواند به راحتی آن را روشن کند. اگر نمی‌توانید دفترچه راهنما را پیدا کنید، مدل ماشین خود را به صورت آنلاین جستجو کنید. ممکن است بتوانید اطلاعات را در اینترنت پیدا کنید.
چند نکتهٔ مهم دیگر دربارهٔ ایمنی کودک در آشپزخانه
تا الان از راه‌های ایمنی کودک در آشپزخانه، در برابر لوازم اصلی صحبت کردیم. حالا وقت یادآوری نکات دیگری است که اهمیت آن‌ها از نکات پیشین کمتر نیست و باید به آن‌ها توجه کنید.
1. سطل زباله را دور از دسترس قرار دهید
سطل زباله در آشپزخانه، اغلب پر از مواد غذایی خام، باقی‌ماندهٔ غذاها و ظروف خالی است. این زباله‌ها ناخوشایند و خطرناک هستند. بنابراین، با قرار دادن سطل زباله دور از چشم یا خرید سطل زباله قفل دار، ایمنی کودک در آشپزخانه را تکمیل کنید.
2. جای مایکروفر را محکم کنید!
مایکروفر خود را بالای کابینت قرار دهید و آن را تا جایی که می توانید به دیوار بچسبانید. زمانی که از آن استفاده نمی‌کنید آن را از برق جدا نگه دارید. اگر مایکروفر شما پایه یا چرخ دارد، پایه‌هایش را جدا کنید و آن را روی دیوار محکم کنید تا از واژگونی و کشیده شدن به سمت جلو جلوگیری شود.
3. حواستان به کیسه‌های پلاستیکی باشد
کیسه‌های پلاستیکی علی‌رغم ظاهر بی‌آزارشان، می‌توانند در هر سنی، خطر خفگی جدی برای کودکان ایجاد کنند. دسترسی به آن‌ها را مدیریت کنید یا در جایی مطمئن نگه دارید که بچه‌ها نتوانند دسترسی داشته باشند.
ایمنی کودک در آشپزخانه مستلزم رعایت نکات بالا و مراقبت بدون وقفهٔ والدین و اعضای خانه است. بچه‌ها نیازمند کشف دنیای اطراف خود و بازی کردن هستند تا به بزرگ‌سالانی عاقل و مدبر تبدیل شوند. پس حواستان باشد که به جای محافظت از کودک و احساسات و روحیهٔ پرشور او، محافظت از وسایل را اصل قرار ندهید!
