شاخص‌های داوری، یکی از نقاط مهم و جالب توجه هر رویداد و جشنواره‌ای است که کیفیت آن را مشخص می‌کند. یارستان کودکستان در سومین گام خود، بنا بر قالب‌های متنوعی از محصولات که در کودکستان‌ها استفاده می‌شوند و نیز با توجه به لزوم خلاقیت در تنوع محصولات، تولیدات را در محورهای جداگانه مورد بررسی قرار می‌دهد. در این مطلب به شاخص‌های اصلی و عمومی داوری سومین گام یارستان کودکستان می‌پردازیم.
محورهای سومین گام یارستان کودکستان:
- بستۀ تربیت و یادگیری کودکستان؛
- کتاب کودک؛
- اسباب بازی و وسایل بازی و یادگیری؛
- بازی دیجیتال و برنامک کودک؛
- ترانه، سرود، لالایی؛
- راهنمای مربی و والدین.
شاخص‌های داوری
شاخص‌های داوری در محورهای یارستان کودکستان، در وهلۀ اول، برآمده از رویکردهای کلی نسبت به محتوای تربیتی است و عام تمام محورهاست. جنس شاخص‌ها از نوع اهداف، کارکردهای کلان محصولات و ویژگی‌های عمومی محصولات در کودکستان است. در مرحلهٔ بعد، با توجه به اقتضائات هر محور، هر کدام از شاخص‌های اصلی شامل زیرشاخص‌ها و سنجه‌هایی می‌شود که داوری محصول، طبق آن‌ها و دقیق‌تر ادامه می‌یابد.
نمرهٔ جزءنگر چیست؟
داوران محصول را در هر شاخص و سنجه‌های مختلف تعریف‌شدهٔ آن ارزیابی کرده و درنهایت، نمرۀ محصول در هر شاخص، از 1 تا 5 احصا می‌شود. به این نمره، نمرهٔ جزءنگر می‌گوییم.
نمرۀ کل‌نگر چیست؟
در کنار داوری سنجه‌ای و سیستمی، داور بنا به شمّ داوری، برآورد کلی خود از وضعیت هر شاخص در محصول را حدس می‌زند و نمرهٔ آن را از ۱ تا ۵ ثبت می‌کند. این نمره نیز، نمرهٔ کل‌نگر نامیده می‌شود.
شاخص‌های اصلی و عمومی داوری محصولات
در ادامه شاخص‌های عمومی ارزیابی را در جدول زیر ببینید:
| شاخص اصلی | زیرشاخص | توضیحات |
| صحت | مالکیت معنوی | ناظر به راستی‌آزمایی کپی نبودن اثر و منابع و مآخذ معتبر درصورت اقتباس و الهام‌گیری |
| صحت علمی و نگارشی | ||
| سهولت کاربری | _ | به معنای بهره‌گیری از عناصر و وسایل در دسترس برای استفادۀ صحیح از محصول؛ درج راهنماهای شفاف و ساده و درج راه‌های ارتباطی با تولیدکننده |
| اصول تربیت | سازماندهی محتوا | ناظر بر به‌کارگیری اصول آموزشی زیر 7 سال؛ در نظر گرفتن اصل آزادی در تربیت؛ هم‌راستایی هدف و محتوای اثر؛ تنوع در شیوۀ ارائه و استفاده؛ طراحی درست تمرینات و تقویت تخیل و خلاقیت کودک |
| ارزیابی ردهٔ سنی اطلاق شده روی محصول از سوی تولیدکننده؛ ارزیابی انطباق با ویژگی‌های سنی کودکان زیر 7 سال | ||
| جذابیت محتوایی | ارزیابی میزان درگیرکنندگی عاطفی محصول برای کودک؛ امکان‌سنجی استفادۀ مجدد از محصول و توجه به اصل لذت در استفاده از محصول | |
| ظاهری و شکلی | تعامل سمعی | کیفیت صوت و انطباق با توانایی‌های شنوایی کودک (در قالب کتب صوتی، خیال‌انگیزی در خوانش متن مهم است) |
| تعامل بصری | ناظر بر کیفیت بصری و تصویر، تناسب رنگی با فیزیولوژی بصری کودک؛ انطباق تصویر و ویژگی‌های بصری با هدف و محتوا؛ وضوح و درعین حال خیال‌انگیزی تصویر و سلامت تصاویر برای کودک | |
| کیفیت فیزیکی | استحکام و کیفیت بلندمدت مواد مورد استفاده در ساخت کالا | |
| تعامل حسی‌لمسی | آشنایی کودک با مفاهیم و نشانگان حواس 5 گانه (به‌طور ویژه حس لامسه) | |
| بهداشت و ایمنی | تیز و برنده نبودن اجزای کالا و عدم استفاده از مواد بازیافتی و مضر برای کودک | |
| خلاقیت و ابتکار | نوآوری محصول در ظاهر و محتوا (برای این شاخص، سنجه شفاف و عینی نداریم) | |
| اهداف تربیتی | ساحت‌های تربیت | محیط زیست؛ هویت ملی و مذهبی؛ ساحت شناختی، عاطفی، زیستی؛ زبان فارسی؛ هنر و زیبایی‌شناسی |
| ویژگی‌های مشترک محصولات | به این معنا که عناصر محصول با قالب انتخابی آن انطباق داشته باشد. مثلا کتاب بازی مبتنی بر اصول تمرینی و خلاقیت در انجام تمرین باشد. | |
| قالب‌ها | محصولات در محورهای مختلف، قالب‌های مختلفی دارند. در این شاخص، ویژگی‌های خاص هر قالب مورد بررسی قرار می‌گیرد. محور راهنمای مربی و والدین (برای کودک): داستان، شعر، رنگ آمیزی، کتاب تعاملی و بازی، فیلم و انیمشن، نمایش خلاق، کاردستی، گردش علمی، مشاهده، آزمایش و گفت و گو محور کتاب کودک: قصه و داستان، شعر، نقاشی، تعاملی و بازی محور اسباب‌بازی و وسایل بازی و یادگیری: باقاعده، نمادین، ساختنی، مهارتی محور بسته تربیت و یادگیری کودکستان: قصه و داستان، شعر، رنگ آمیزی، بازی و فعالیت، فیلم و انیمیشن، نمایش خلاق، کاردستی، آزمایش و مشاهده، گفت و گو محور سرود، ترانه و لالایی: آهنگ سرود، آهنگ لالایی، آهنگ ترانه/ نماهنگ سرود، نماهنگ ترانه، نماهنگ لالایی محور بازی دیجیتال و برنامک کودک: بازی موبایلی، بازی دیجیتال (کنسولی)، اپلیکشین (داستانی، شعر، رنگ آمیزی، تعاملی، نمادین، باقاعده، مهارتی) |
