تولید سرود و نماهنگ برای کودکان، از جمله عرصه‌های تازه‌ورود و حساس در حوزهٔ محصولات کودک زیر هفت سال است. محصولات این حوزه، اغلب از نگاه متعادل به دورند و بیشتر در دو سوی یک طیف قرار می‌گیرند. یک سر عقیده دارند که نباید کودک را با موسیقی و عامل انحراف آشنا کرد و سر دیگر می‌گویند باید بگذاریم کودک شاد باشد و محتوای سرود و نماهنگ اهمیتی ندارد!
جناب آقای احسان خداپرست، معاون توسعهٔ مجموعهٔ مأوا از تجربیات مجموعه در این حوزه می‌گوید. از شروع به کار مأوا و دغدغه‌های منجر به رشد آن، تا چالش‌های موجود در موضوع تولید محصول برای کودک و راهکارهای پیشنهادی را در این مقاله بخوانید.
- تجربهٔ آغازبه‌کار مجموعهٔ مأوا
- پیوند متخصصین کودک و رسانه در مأوا + اهمیت مخاطب‌شناسی
- تبیین چالش‌ها و فرصت‌های حوزهٔ تولید برای کودک
تجربهٔ آغازبه‌کار مجموعهٔ مأوا
مأوا از سال ۱۳۹۵ با مأموریت ترویج سرود شروع به کار کرد. در ابتدا تولید قطعهٔ صوتی و بعدها با انتخاب مخاطبان جدید، به حوزهٔ کودک و نوجوان وارد شد. اولین کار تولیدی مأوا در حوزهٔ کودک، نماهنگ «علی کوچولو» بود. دغدغهٔ اصلی که مأوا می خواست به آن پاسخ دهد، این بود که الان چه کسانی برای آیندهٔ بچه‌ها نوستالژی می‌سازند و باید به این حوزه ورود کنیم.
برای مشاهده ویدئوی دیگر تجربه‌نگاری‌ها در حوزه کودکی کلیک کنید.
دیدگاه متعادلی نسبت به تولید برای بچه‌های زیر هفت سال نداریم
در بازار محصولات مخصوص کودک، خلأ فرهنگی وجود دارد. خلأی نه از جنس کمبود؛ بلکه از جنس نبود دیدگاه متعادل که باعث می‌شد محصولات سالم هدف‌دار نداشته باشیم. گاهی با عنوان شادی و بهانهٔ آن، محصولاتی تولید می‌شود که از چارچوب عرف و شرع خارج و مخرب است. از طرفی هم نگاهی وجود دارد که به عرصهٔ موسیقی و کودک وارد نشویم؛ چراکه منحرف‌کنندهٔ کودک است. و این عرصه را برای کسانی که نباید باز کرده است. مأوا نشان داد می‌تواند فعالانه و بدون ترس، دست به تولید سرود و نماهنگ برای کودکان بزند.
ویدئوی این قسمت از صحبت های آقای خداپرست را مشاهده کنید:
پیوند متخصصین کودک و رسانه در مأوا + اهمیت مخاطب‌شناسی
خلأ دیگری که مجموعهٔ مأوا حس کرد، نبود پیوند بین متخصصین رسانه و کودک بود. نزدیک‌کردن این دو حوزه به یکدیگر، به تولید محصول دقیق‌تر کمک می‌کند. برای مثال ما در پویش «هدیهٔ اسباب‌بازی» با چندتن از متخصصین کودک صحبت کردیم تا ببینیم نفس اصل هدیه‌گرفتن از بچه‌ها برای دادن به دیگری کار درستی هست یا نه. برخی می‌گفتند بخشی از هویت کودک اسباب‌بازی اوست و بعضی معتقد بودند باید روحیه ایثار را در بچه‌ها پرورش داد. نزدیک‌کردن این دو نظر در یک محصول کار سختی بود.
خیلی از محصولات به اسم کودک و در خدمت بزرگ‌ترهاست!
در تولید سرود و نماهنگ برای کودکان و دیگر محصولات کودکی، یکی از چالش‌ها این است که بیشتر محصولات تولیدی در خدمت بزرگ‌ترها و گزارش‌های سازمانی و… است تا خود کودکان. در حالی که باید در همایش‌ها و رویدادها و انواع مراسمی که برگزار می‌کنیم، از بچه‌ها که مخاطبان اصلی کار هستند نظرسنجی کنیم.
مسئله افکارسنجی در حوزه تولیدات کودک وجود ندارد!
ما باید به جای این‌که از پدر و مادرها بپرسیم، از بچه‌ها بپرسیم این محصول خوب است یا نه. بچه‌ها معمولاً تحت جوّ و حضور پدر و مادر و برای خوشایند آن‌ها، گاهی ممکن است جواب‌هایی خلاف میل خود و موافق با میل پدر و مادرشان بدهند.
لزوم تمرکز در حوزهٔ کودک
ما در حوزهٰ محصولات زیست‌بوم کودکی و تولید سرود و نماهنگ برای کودکان، بیشتر کار سطحی داریم و نه عمیق. ساختار تولید محصول ما متمرکز و خلاق و فعال نیست و اگر هست، خسته است! در حالی که بچه‌ها ریزبین هستند و خلاقیت را دوست دارند.
ما گاهی کمترین دقت را داریم و ضعیف‌ترین نیروی انسانی را به کار می‌بریم؛ درحالی که انیمیشن‌های روز دنیا که طرفداران زیادی دارند، در نهایت ظرافت کار می‌کنند. باید از نگاه سطحی نسبت به پروژه‌های حوزهٔ کودک صرف نظر کنیم و هزینه کنیم. کار در این حوزه زمان‌بر است و تاثیرگذاری دیرهنگامی هم دارد.
ویدئوی این قسمت از صحبت های آقای خداپرست را مشاهده کنید:
تبیین چالش‌ها و فرصت‌های حوزهٔ تولید برای کودک
در تولیدات فرهنگی و تولید سرود و نماهنگ برای کودکان، چالش‌هایی وجود دارد. یکی از این چالش‌ها مدیران فرهنگی هستند. آن‌ها مأموریت خود را به‌طور دقیق مشخص نکرده‌اند. باید شرایط و بسترها را برای فعالین حوزهٔ کودک فراهم کنند؛ نه این‌که بخواهند هرچه خودشان دلشان خواست بسازند! باید موانع را برطرف کنند و اجازه دهند فعالان این حوزه به جای آن‌ها فکر کنند. به‌خصوص در تولید سرود و نماهگ برای کودکان، ما متخصص موسیقی کودک نداریم و کارکردن با آن‌هایی که هستند هم سخت است. یا تعامل با این متخصصین سخت است یا هزینه‌های گزافی دارند. مدیران باید در این میان تسهیل‌کننده باشند. در این صورت است که شاهد بروز استعدادها و جوشش‌ها هستیم.
فرصتی که در دل تهدید هست، در خود فرصت نیست
موسیقی می تواند تهدید باشد و اگر خوب به آن نگاه کنیم، تبدیل به فرصت می‌شود. شعار ما این است که بتوانیم موسیقی سالم هدف‌دار تولید کنیم. اگر اوقات تنهایی با محصول خوب پر نشود، بالاخره با چیزی پر خواهد شد. محصول باید جذاب و سالم باشد و بتواند وقت بچه‌ها را هم پر کند.
تنها به کار موضوعی و مناسبتی اکتفا نکنیم
باید سعی کنیم تنها به کارهای موضوعی و مناسبتی راضی نباشیم و کار را عمق و فلسفهٔ بیشتری بدهیم. برای مثال، می‌توانیم برای کنترل خشم فکر کنیم و محصول تولید کنیم؟ ما باید هدف‌محور و تئوری‌محور و فلسفه‌محور تولید کنیم و بدانیم کودک، دروازهٔ ورود به همهٔ خانواده‌های ایرانی در همهٔ دسته‌های مذهبی و غیرمذهبی با همه گرایش‌های سیاسی است. همهٔ مردم از محصول خوب برای کودکشان استقبال می‌کنندو راه برای ما باز است.
ویدئوی این قسمت از صحبت های آقای خداپرست را مشاهده کنید:
در تولید نماهنگ و سرود برای کودکان، که یکی از عرصه‌های مهم فعالیت در زیست‌بوم کودکی است، باید حواسمان را به ابعاد مختلف قضیه جمع کنیم. تنها با فعالیت مستمر و متمرکز است که می‌توان به خروجی‌های خوب در این عرصه رسید.
