بعد از طی کردن مرحلهٔ پالایش اولیه محصولات، نوبت به مراحل داوری اول و دوم می‌رسد که با شاخص‌های داوری سروکار دارد. در این مطلب به تبیین شاخص‌های داوری محور بستهٔ تربیت و یادگیری کودکستان می‌پردازیم. شما می‌توانید با اطلاع از آنها، هم به شناخت محصول خوب برسید و هم دست به تولید و ارتقای محصولات خود بزنید.
در همین ارتباط، مطلب «همه چیز دربارهٔ محور بستهٔ تربیت و یادگیری کودکستان» را بخوانید.
شاخص‌های داوری چطور عمل می‌کنند؟
در جدول زیر تعدادی شاخص می‌بینید. برای هر شاخص، تعدادی سنجه وجود دارد که هر یک توصیفی از محصول مناسب است. این توصیف ممکن است کاملاً با یک محصول منطبق باشد، که در این صورت امتیاز کامل از آن سنجه را دریافت می‌کند. همچنین ممکن است محصول مورد نظر، کاملاً فاقد آن ویژگی باشد و آن توصیف به هیچ عنوان معرف آن محصول نباشد، که در این صورت محصول مورد نظر کمترین امتیاز را از آن سنجه به دست می‌آورد.
چنانچه سنجه‌ای به محصولی مرتبط نباشد، اثر آن سنجه برای آن محصول حذف می‌شود و اثر مثبت یا منفی در محاسبۀ امتیاز آن نخواهد داشت. درنهایت برآیند امتیازات سنجه‌های ذیل هر شاخص، امتیاز آن شاخص را می‌سازد و برآیند امتیازات شاخص‌ها، امتیاز کل محصول را شکل می‌دهد.
در همین ارتباط، مطلب «شاخص‌های داوری محصولات در سومین گام یارستان کودکستان» را بخوانید.
| شاخص‌ها | سنجه‌ها | ||
|---|---|---|---|
| کل‌نگر محصول | شاخص کل‌نگر: محصول، محصول مناسبی است. | ||
| صحت | مالکیت معنوی | امتیازی:* اثر تألیفی است و ترجمه آثار دیگران و کتاب‌های دیگر نیست. | |
| در صورت استفاده از نقل قول مانند آیات، روایات و گزاره‌های علمی، منبع آن ذکر شده است. | |||
| علمی/نگارشی | اصول ویراستاری، املاء، رسم‌الخط و نشانه‌گذاری به درستی رعایت شده است و در صورت استفاده از آیات قرآن کریم یا احادیث، املاء و اعراب‌گذاری آن صحیح است. | ||
| محتوای محصول بر اساس مبنای تربیتی مناسبی طراحی شده است و این مبنای تربیتی به درستی تبیین شده است. | |||
| خلاقیت و ابتکار | محصول در فرم و ایدۀ ظاهری خلاقانه و نوآورانه است. | ||
| محصول در مضمون و محتوا خلاقانه و نوآورانه است. | |||
| امتیازی:* کد QR یا واقعیت افزوده (AR) محتوای دیجیتال (برای مخاطب کودک) به اثر اضافه شده است. (مثلاً صوت کتاب، عروسک و…) | |||
| سهولت کاربری | راهنمای لازم برای انتخاب محصول در اختیار خریدار قرار گرفته است. (مثلاً سن هدف برای این محصول، موضوع آن و نیازی که پاسخ می‌دهد) | ||
| راهنمای لازم برای نحوه استفاده از محصول به طور شفاف (همه فهم و واضح) در اختیار مربیان و والدین قرار گرفته است. | |||
| در طراحی فعالیتها، از ابزارهای عمومی و در دسترس استفاده شده و متناسب با فضای معمول کودکستانها است. | |||
| فصول محتوا به خوبی از هم تفکیک شده و مخاطب دچار سردرگمی نمی‌شود. فصول عنوان‌بندی خوبی دارند و عناوین به وضوح نمایش داده شده است. همچنین محصول از صفحۀ فهرست کارآمدی برخوردار است. | |||
| راه‌های ارتباط و تعامل مخاطب با صاحب محصول (مثلاً وب‌سایت ناشر) برای راهنمایی و دریافت خدمات بیشتر پیش‌بینی و اعلام شده است. | |||
| در بودجه بندی درعین داشتن نظم، دست اجراکننده (مربی) باز گذاشته است | |||
| ظاهری و شکلی | کل‌نگر تعامل سمعی | شاخص کل‌نگر: محصول تعامل سمعی مناسبی برقرار می‌کند. | |
| تعامل سمعی | صوت*: کیفیت صدابرداری و تدوین صوت بالا است. صدا باکیفیت و شفاف ضبط شده و انتقال از یک بخش به بخش دیگر به شکل صحیح و خلاقانه انجام شده است. (حذف‌ها و برش‌های ضروری، مناسب و هماهنگ با انتقال پیام و مفهوم انجام شده است.) | ||
| صوت*: صدای شخصیتها و مجری یا گوینده با ویژگی‌های هر شخصیت، مفاهیم و اهداف اثر و شرایط مخاطب اثر تناسب دارد. | |||
| صوت*: صداها اضطراب‌آور، ترسناک و گوش خراش نیستند. مثلاً حد بالا و پایین صدا متعادل است و تغییرات صدا، به گونه‌ای ناگهانی و دلهره‌آور نیست. | |||
| کل‌نگر تعامل بصری | شاخص کل‌نگر: محصول تعامل بصری مناسبی برقرار می‌کند. | ||
| تعامل بصری | راهنمای والد و مربی*: از ابزارهایی مانند نمودار، جدول و شکل برای انتقال بهتر مفاهیم و جذابیت و تنوع بصری استفاده شده است. | ||
| راهنمای والد و مربی*: تصاویر و نمادهای روی جلد و داخل اثر، دارای کیفیت و جذابیت بصری و هنری است. . | |||
| برای محصول (جلد و صفحات) تصویرگری اختصاصی انجام شده است. (یعنی محصول تصویرگر دارد و منطبق بر محتوا و هدف تصویرسازی شده است) | |||
| تصاویر متناسب با سن مخاطب آن است (به عنوان مثال مقدار ریزه‌کاری و جزئیات آن برای کودکان واضح و قابل درک است). | |||
| کودک در تشخیص انسان‌ها، جانداران، گیاهان و اجسام دچار مشکل نمی‌شود؛ یعنی خیال‌پردازی در تصویرگری به‌گونه‌ای نیست که شناخت کودک از موضوع را دچار خطا کند (ابعاد، زوایا، رنگ‌ها و… متناسب با واقعیت است). | |||
| در تصاویری که برای کودکان است، به‌طور کلی و در غالب موارد، از رنگ‌های ملایم، ترکیبی، شاد و سبک استفاده شده است؛ نه از رنگ‌هایی با چگالی زیاد یا رنگ‌هایی با تضاد شدید. | |||
| بین میزان نوشته‌ها و تصاویر و سفیدخوانی تناسب وجود دارد. حجم محتوای یک صفحه نه خیلی کم و نه خیلی زیاد است. | |||
| از نوع و اندازه قلم مناسب برای نوشته‌های جلد و متن کتاب استفاده شده است. | |||
| برای مخاطب کودک، نوشته ها خدشه ای به تمامیت تصویر وارد نکرده و توجه کودک را جلب نمی کند. | |||
| کتاب کار کودکان بالای 5 سال حدود 40 صفحه، کتاب کار کودکان بالای 4 سال حدود 32 صفحه و کتاب کار کودکان زیر 4 سال حدود 24 صفحه است. تعداد جلدها هم حداکثر 4 جلد است. | |||
| تصاویر در کل کتاب هم به لحاظ فرم و سبک تصویرگری و هم به لحاظ محتوا دارای تناسب و یکپارچگی است. | |||
| متن کتاب خوانایی لازم را دارد؛ اختلاف رنگ نوشته با زمینه به نحوی است که خواندن آن را آسان می‌کند و متن کتاب بر روی تصاویر چاپ نشده است. | |||
| بهداشت و ایمنی | چنانچه در اجرای فعالیتها، رعایت نکات ایمنی خاصی ضرورت دارد، این موارد ذکر شده است. | ||
| اصول تربیت | کل‌نگر اصول تربیت | شاخص کل‌نگر: محصول از رویکرد و اصول تربیتی مناسبی پیروی کرده است. | |
| اصول تربیت | شاخص کل‌نگر: به طور کلی محتوای محصول برای مخاطب جذاب است. | ||
| برای کودک*: به اصل لذت و بازی توجه شده است و محتوا و فعالیتها جدی و خشک نیست و به نوعی بازی‌گونه، کودکانه و بانشاط است. کودک از فرایند بازی لذت می‌برد و نگران حصول نتیجه‌ای مشخص نیست. | |||
| فعالیتها باعث ایجاد درگیری حسی و عاطفی در کودک شده است. | |||
| کل‌نگر سازماندهی محتوا | شاخص کل‌نگر: سازماندهی محتوا به خوبی انجام شده است. | ||
| سازماندهی محتوا | در سازماندهی محتوای آموزشی به اصل توالی در یادگیری توجه شده است: ترتیب ارائه مطالب از ساده به پیچیده و از پایین‌ترین سطح ممکن و قابل درک و یا توالی به صورت بیان کل و سپس فهم اجزاء. | ||
| در سازماندهی محتوا به اصل تلفیق توجه شده است: در هم تنیدگی مفاهیم و اهداف با پرهیز از جدا سازی آنها. | |||
| اهداف تربیت به صورت ضمنی و غیرمستقیم دنبال شده است و از مستقیم گویی، شعار و نصیحت پرهیز شده است. (تنها در موارد لزوم به آموزش مستقیم پرداخته شده است.) | |||
| در سازماندهی محتوا به اصول چرخه (مسیر) یادگیری توجه شده است: درگیر کردن مخاطب – کشف – تبیین – شرح و بسط – ارزشیابی | |||
| فعالیتها علی‌رغم ارتباط و نظم ساختاری، به صورت پیمانه‌ای است و انجام یک فعالیت وابسته به انجام فعالیت قبلی نیست. | |||
| فعالیتها و بازی ها، دارای قوانین ساده و شفاف و در حد توانایی کودک است. | |||
| به اصل آزادی عمل در انجام فعالیتها توجه شده است. دست کودک در شیوه انجام تمرین باز گذاشته شده است و فعالیتها دارای قوانین سفت و سخت از پیش‌تعیین‌شده نیست. | |||
| انجام فعالیت ها به گونه ای است که کودک با توجه به تفاوت‌های فردی و توانایی خود می‌تواند بخشی از فعالیت خواسته شده یا تمام آن را با کیفیت متفاوت انجام دهد. | |||
| راهنمای والد و مربی*: محصول در شکل‌دهی نگرش صحیح نسبت به تربیت و نقش مربیان و والدین در آن مؤثر است و صرفاً شامل یک سری فعالیت بدون تبیین اهداف و فلسفۀ کار نیست. | |||
| در فرایند یادگیری برای ضلع سوم آموزش یعنی خانواده نیز نقشی در نظر گرفته است. | |||
| آموزش برای کودک معنی‌دار است. یعنی فرایند یادگیری با آنچه کودک به طور طبیعی می‌داند آغاز می‌شود. | |||
| محصول مانند یک ظرف پر از فعالیت نیست؛ بلکه آموزش‌ها در کل محتوا دارای سیر و منظومه است. | |||
| اهداف تربیت | کل‌نگر اهداف تربیت | شاخص کل‌نگر: محصول به خوبی به اهداف تربیت پرداخته است. | |
| ویژگی مشترک تمام محصولات | محصول صفات و ویژگی‌های فردی و اجتماعی منفی را تقویت نمی‌کند. (مانند راحت‌طلبی، مصرف‌گرایی، بخل، زیاده‌خواهی، عهدشکنی، خودمحوری، عدم کرامت و عزت نفس، ناسزاگویی، برچسب زدن، حسادت، کینه و…) | ||
| از محتوا، نمادها، تصاویر و شخصیتها متناسب با فرهنگ بومی استفاده شده و از نمادها، شخصیتها، حروف و تصاویر غیربومی پرهیز شده است (چه کتاب تألیفی و چه ترجمه‌ای). | |||
| در کودک هیجانات و حالات آسیب‌زا مانند خشونت، استرس، تنش‌های روحی، عذاب وجدان، ترس و… را سبب نمی‌شود. | |||
| اثرات جانبی | اگرچه هدف بسته یا کتاب، صرفاً سرگرمی است و هیچ کدام از ساحت‌ها و اهداف را پوشش نداده است؛ اما به نحو شیرین و کودکانه، کودک را به فعالیت مثبت مشغول می کند. | ||
| محصول غیرجامع (مکمل): محصول به یک یا چند ساحت غیر از ساحتهای اصلی به طور مناسب پرداخته است و اثر جانبی منفی ندارد. (0-1-5) | |||
| محصولات جامع | محصول جامع (اصلی)*: محصول تمام اهداف و ساحتهای تربیت و یادگیری کودک را در بر می‌گیرد و به زمینه‌سازی جهت پرورش ساحتهای زیستی، بدنی، اعتقادی، اخلاقی، معنوی، عاطفی، زیبایی شناختی، تفکر، علمی و فناوری و زبانی منجر می‌شود. (امتیاز بر اساس کمیت و کیفیت پرداختن به ساحت‌ها داده می‌شود.) | ||
| محصول جامع (اصلی)*: محصول پوشش‌دهندۀ یک دوره کامل آموزشی (یک سال تحصیلی) است. | |||
| اهداف | تقویت حس دینی و علایق مذهبی و انس با قرآن | شاخص کل‌نگر: محصول به خوبی به تقویت حس دینی و علایق مذهبی و انس با قرآن پرداخته است. | |
| محصول، منجر به بیداری احساس فطری و حب نسبت به خداوند مهربان و همچنین مخلوقات خداوند (خود، انسان‌ها و طبیعت) می‌شود. | |||
| به انس با خدا، مفاهیم تربیت دینی و پیشوایان دین کمک می‌کند. | |||
| محصول به انس کودک با قرآن با رعایت این اصول می‌پردازد: تاکید بر جنبه‌های لطف و رحمت الهی، آشنایی و انس با برخی سوره‌های قابل فهم برای کودکان بدون تأکید بر حفظ و پرداختن به پیام‌های قرآنی در سطح درک کودکان با بیان غیرمستقیم (پرداختن مستقیم به یک مفهوم دینی بدون شیوه‌ای کودکانه و مناسب، منجر به کاهش امتیاز می شود). | |||
| به انس و آشنایی با مناسک و نمادهای دینی و اذکار (مانند بسم الله الرحمن الرحیم، الحمدلله، صلوات و… ) با بیان کودکانه و متناسب با ردۀ سنی پرداخته است. | |||
| پرورش صفات اخلاقی و رفتارهای اجتماعی | شاخص کل‌نگر: محصول به خوبی به پرورش صفات اخلاقی و مهارت های ارتباطی اجتماعی پرداخته است. | ||
| به تقویت مهارت ارتباط موثر و صحیح با دیگران می‌پردازد. | |||
| محصول، کودک را به تبعیت از قانون، حفظ اموال و توجه به منافع عمومی دعوت می‌کند. | |||
| محتوای محصول موجب می‌شود که کودک بتواند مسئولیت پیامدهای رفتار خود را به عهده بگیرد. | |||
| فعالیت ها به تربیت در فضای مجازی و رسانه توجه کرده و منجر به آشنایی با استفاده درست و به‌اندازه از آنها می‌شود. | |||
| به شناسایی کارهای خوب و خداپسندانه اهتمام ورزیده و کودک را به انجام آنها تشویق می‌کند. | |||
| فعالیتها بر اصل مشارکت گروهی تاکید دارد و زمینه انجام فعالیت‌های مشارکتی را برای کودک فراهم می‌کند. | |||
| فعالیت ها به گونه ای طراحی شده است که مقدمات درک مفاهیم اقتصادی را ایجاد می کند | |||
| پرورش مهارت‌های ذهنی | شاخص کل‌نگر: محصول به خوبی به تقویت مهارت‌های ذهنی پرداخته است. | ||
| توجه، تمرکز، دقّت و حافظه را درگیر می‌کند و ارتقا می‌دهد. | |||
| دربرگیرنده چالش‌هایی جهت مکث، اندیشیدن و پرورش تفکر خلاق و نقاد و حل مسئله است (به عنوان مثال شخصیت اصلی داستان، فعال و پویا است و خودش حل‌کنندۀ مشکلش است؛ نه دیگران). | |||
| فرصتهایی برای تشخیص، مقایسه (تفاوت‌ها و شباهت‌ها)، ردیف کردن، دسته‌بندی و طبقه‌بندی، روابط کل و جزء، تناظر، ترتیب، مفاهیم فضایی، تعلق و عدم تعلق به مجموعه، اشیاء، زمان، فصول و رنگ‌ها فراهم می‌کند. | |||
| فعالیت ها منجر به علاقه و احساس نیاز کودک به دانش و تحریک حس فطری کنجکاوی او به دانایی می‌شود. | |||
| محصول مهارت ارتباط غیرکلامی و ارسال و دریافت پیام با اشاره و نماد و بدون سخن را تقویت می‌کند. | |||
| از چند حس برای کشف روابط بین اجزا یعنی مشاهده چندحسی استفاده کرده است. | |||
| پرورش روحیه و رفتار عاطفی در عرصه فردی و خانوادگی | شاخص کل‌نگر: محصول به خوبی به تقویت روحیه و رفتار عاطفی در عرصه فردی و خانوادگی پرداخته است. | ||
| کودک را در شناخت، مدیریت و ابراز صحیح عواطف و هیجانات (محبت، خوشحالی، ناخشنودی، خشم، نگرانی و…) کمک می‌کند. | |||
| محصول به پرورش مفاهیم هویت فردی، شناخت خود وعلاقه‌مندی‌های خود کمک می‌کند. | |||
| به بهای جذاب ساختن داستان، شأن و جایگاه هیچ یک از اعضای خانواده تضعیف نمی‌شود و شخصیت منفی از اعضای خانواده شخصیت اصلی داستان نیست. | |||
| امتیازی:* محصول به‌نحوی داشتن خواهر و برادر و افزایش جمعیت خانواده را ترویج می‌کند. | |||
| در اثر، به خانواده دوستی و تعمیق علائق، روابط و ارزش های خانوادگی توجه شده است. | |||
| شاخص کل‌نگر: محصول به خوبی به آشنایی با محیط زیست و علاقه و انس با طبیعت و حفظ آن پرداخته است. | |||
| به مفاهیم زیست محیطی کودک (خانه، محله، شهر، کشور)، پاکیزگی آنها، احساس تعلق و محبت به آنها پرداخته است. | |||
| یه نعمت‌های خداوند در محیط طبیعت، احترام به طبیعت، منابع طبیعی، موجودات زنده و مراقبت از آنها و بازی و گردش در طبیعت پرداخته است. | |||
| به روش‌های سادۀ صرفه‌جویی و پرهیز از اسراف و استفاده از دورریختنی‌ها پرداخته است. | |||
| پرورش هویت ملی | شاخص کل‌نگر: محصول به خوبی به تقویت هویت ملی پرداخته است. | ||
| اثر به‌واسطۀ پرداختن به مفاخر ملی و تاریخی کشور باعث شکل دهی الگوی مناسب و احساس افتخار و عرق ملی در کودک شده است. | |||
| اثر به زیبایی‌های طبیعی مناطق جغرافیایی ایران پرداخته است و کودک به واسطه آن با جغرافیا و زیبایی های کشورش آشنا می شود. | |||
| اثر با استفاده از نمادهای ملی مانند پرچم و سرود ملی، به تقویت عرق و هویت ملی کودک کمک می کند. | |||
| اثر به سنت‌ها، آیین‌ها و مناسبتهای ملی و مذهبی مانند عید نوروز، شب یلدا، دهه فجر، اعیاد و عزاداری ها پرداخته است. | |||
| کودک با تفاوت‌ها و تنوع قومیتی آشنا می‌شود و احترام به اقوام مختلف را می‌آموزد. | |||
| ارتقای سطح بهداشت و ایمنی | شاخص کل‌نگر: محصول به خوبی به تقویت و ارتقای سطح بهداشت و ایمنی پرداخته است. | ||
| محتوا کودک را در جهت عدم رعایت ایمنی یا بهداشت سوق نمی‌دهد، بلکه به معرفی خوراکی‌های مفید، دوست داشتن بدن خود و مراقبت از سلامتی خود و رعایت بهداشت پرداخته است. | |||
| به رعایت ایمنی هنگام بازی، مدیریت رفتار در هنگام خطر (زلزله، آتش سوزی، حضور در مکان های عمومی، برخورد با غریبه ها و…) تأکید شده است. | |||
| پرورش مهارت‌های کلامی و زبان فارسی | شاخص کل‌نگر: محصول به خوبی به پرورش مهارت‌های کلامی و زبان فارسی پرداخته است. | ||
| در متن‌هایی که برای کودکان است از زبان معیار و فاخر استفاده شده و از واژه‌های پوچ یا با بار فرهنگی منفی پرهیز شده است. | |||
| محصول به خوبی به تقویت مهارت گوش دادن پرداخته است؛ مانند دقت در صداهای اطراف، نوع صداها، بخش‌ها و آواهای مشترک در کلمات (هم‌آغاز و هم‌پایان) و تشخیص منبع و لحن در صدا. | |||
| محصول به خوبی به تقویت مهارت سخن گفتن و خواندن پرداخته است؛ مانند اشاره، نام بردن، توصیف، گفتگو، پاسخ به سؤال، توالی رویداد و تصاویر، تکمیل عبارات، تصویرخوانی، استفاده از کلمات جدید و… | |||
| محصول به خوبی به تقویت مقدمات مهارت نوشتن پرداخته است؛ مانند تمرین‌های مدادکاغذی (دور کشی، تکمیل خط‌چین و…)، ترسیم تفکرات خود با خطوط ابداعی و نقاشی و… | |||
| از واژه‌های غیرفارسی پرهیز شده است. مگر مواردی که کاملاً رایج است. در صورت نیاز به استفاده از واژگان تخصصی غیرفارسی حتما ترجمه واژه آورده شده باشد. | |||
| در متن‌هایی که برای کودکان است از زبان شکسته و محاوره‌ای (جز در موارد نقل قول گفتگوها) استفاده نشده است. (واژه‌ها به صورت نوشتاری استفاده شده است.) | |||
| در متن‌هایی که برای کودکان است واژه‌ها در معنای دقیق خود استفاده شده‌اند و قواعد دستور زبان فارسی به درستی رعایت شده است. (مثلاً در حذف واژه‌ها و جملات) | |||
| در متن‌هایی که برای کودکان است از واژگان پایه (کلمات آشنا) کودک استفاده کرده و با کاربست چند واژه جدید، دایره واژگان کودک را گسترش می دهد. | |||
| پرورش مهارت‌های جسمی و حرکتی | شاخص کل‌نگر: محصول به خوبی به تقویت مهارت‌های جسمی و حرکتی پرداخته است. | ||
| به یکی از جنبه‌های رشد جسمی توجه کرده است (از جمله شناخت اعضای بدن به عنوان نعمت‌های خداوند، حواس پنجگانه، فعالیت‌های حرکتی با عضلات ریز و درشت و انواع دست‌ورزی). | |||
| حرکت‌های ظریف کودک اعم از دست‌ورزی، هماهنگی چشم و دست، چینش، ساختن و … یا حرکت‌های درشت کودک را تقویت می‌کند، اعم از حفظ تعادل، راه رفتن، دویدن، پریدن، پرتاب کردن و… (لازم نیست هم حرکات ریز و هم حرکات درشت را تقویت کند.) | |||
| محتوای محصول، کودک را به انجام فعالیت‌های حرکتی و ورزش تشویق می‌کند و مشوق سکون و بی‌تحرکی نیست. | |||
| پرورش ذوق هنری و زیبایی‌شناسی | شاخص کل‌نگر: محصول به خوبی به تقویت ذوق هنری و زیبایی‌شناسی پرداخته است. | ||
| اثر در محتوا و فرم به توجه، دقت و توصیف زیبایی‌های جهان آفرینش، طبیعت، چهار فصل، آواهای زیبای طبیعی و … پرداخته است. | |||
| محصول مهارت موسیقایی را به وسیله وزن، ریتم، آهنگ آواها و واژگان و شعر تقویت می‌کند. | |||
| قالب ها | کل‌نگر قالب‌ها | شاخص کل‌نگر: از قالب‌های متنوع و البته به‌جا و متناسب استفاده شده است: شعر، داستان، بازی، کاردستی، نمایش، فیلم، صوت و… | |
| قصه و داستان | شاخص کل‌نگر: عناصر سازنده داستان از هماهنگی و انسجام برخوردار است و در مجموع از قالب داستان به خوبی استفاده شده است. | ||
| قالب داستان*: طرح قصه یا داستان (آغاز، میانه و پایان) کامل است. اگر داستان پایان باز دارد هم کودک می‌تواند آن را حدس بزند. | |||
| قالب داستان*: داستان از شخصیت‌‌پردازی‌های جذاب، باورپذیر، ساده و متناسب با نقش استفاده کرده است. | |||
| قالب داستان*: به خوبی از ابزارهای داستان‌نویسی مانند توصیف، فضاسازی و گفتگو جهت انتقال مفاهیم و پیش بردن داستان استفاده شده است. | |||
| قالب داستان*: موضوع و سیر داستان، برای کودک دلنشین، سرگرم‌کننده و جذاب است. | |||
| قالب داستان*: داستان مقدمه‌ای است برای سؤال‌پردازی و تقویت تفکر کودک و سعی شده امکان نتیجه‌گیری توسط خود کودک فراهم باشد. | |||
| قالب داستان*: داستان هایی که استفاده شده همسو با اهداف تربیتی است. | |||
| قالب داستان*: فعالیت هایی برای قبل و حین و بعد داستان و قصه طراحی شده است. گفتگو، بازی، نمایش، بازگویی، نقاشی و… | |||
| شعر | شاخص کل‌نگر: محصول به خوبی اصول مربوط به قالب شعر را رعایت کرده است. | ||
| قالب شعر*: در اثر، از عناصر موسیقی مانند آهنگین بودن زبان، وزن، قافیه، ردیف به درستی استفاده شده است. | |||
| قالب شعر*: شعر دارای ساختاری پیوسته و منسجم است؛ یک محتوای محوری دارد و دچار پراکندگی نشده است. | |||
| نقاشی و تکه چسبانی | شاخص کل‌نگر: محصول به خوبی اصول مربوط به قالب نقاشی و تکه چسبانی را رعایت کرده است. | ||
| قالب نقاشی و تکه‌چسبانی*: آزادی عمل و انتخاب کودک در نقاشی یا تکه‌چسبانی رعایت شده و قرار نیست صرفاً الگوهایی از پیش تعیین شده را دنبال کند. | |||
| قالب نقاشی و تکه‌چسبانی*: ابزار و موادی که مورد نیاز است، مناسب کودک و در دسترس اوست. | |||
| بازی و فعالیت | شاخص کل‌نگر: محصول به خوبی اصول مربوط به قالب بازی را رعایت کرده است. | ||
| قالب بازی* امتیازی*: به بازی‌های بومی و سنتی مبتنی بر فرهنگ و آداب و رسوم ایرانی اسلامی توجه شده است. | |||
| قالب بازی*: بازی و فعالیت دارای قانون‌های ساده است. | |||
| قالب بازی*: به پرورش هماهنگ اندام‌های گوناگون کودک، تقویت دقت و تمرکز و عکس‌العمل به‌موقع توجه شده است. | |||
| قالب بازی*: در محتوا تنوعی از بازی ها (گروهی، فردی، آزاد، قاعده مند و…) مشاهده می شود. | |||
| قالب بازی*: بازی می تواند به درستی حواس را تحریک کند و کودک را تشویق به اکتشاف کند. | |||
| فیلم و انیمیشن | شاخص کل‌نگر: محصول به خوبی اصول مربوط به قالب فیلم و انیمیشن را رعایت کرده است. | ||
| فیلم و انیمیشن*: متحرک‌سازی اشیاء و شخصیتها طبیعی، باکیفیت و جذاب انجام شده است. | |||
| فیلم و انیمیشن*: مدت زمان فیلم یا انیمیشن طولانی نیست و کودک را خسته نمی کند. | |||
| فیلم و انیمیشن*: ریتم فیلم یا انیمیشن تند و پرسروصدا نیست و موجب بیش فعالی نمی شود. | |||
| فیلم و انیمیشن*: طراحی بصری و تصویرسازی‌های انجام شده یا صحنه پردازی و تصویر شخصیتها جذاب، باکیفیت و متناسب با سن مخاطب است. | |||
| نمایش خلاق | شاخص کل‌نگر: محصول به خوبی اصول مربوط به قالب نمایش خلاق را رعایت کرده است. | ||
| قالب نمایش*: به بداهه‌پردازی و خلق کردن در لحظه (عدم تاکید بر متن نمایشی) توجه شده است. | |||
| قالب نمایش*: بر امکانات و تجهیزات از پیش تعیین شده در فعالیت تاکید نشده است. | |||
| قالب نمایش*: کودک در مراحل نمایش خلاق (در ایده‌پردازی، طراحی و اجرای نمایش) مشارکت دارد. | |||
| حجم سازی و کاردستی | شاخص کل‌نگر: محصول به خوبی اصول مربوط به قالب حجم سازی و کاردستی را رعایت کرده است. | ||
| قالب کاردستی و حجم‌سازی*: در ساخت کاردستی به انتخاب، آزادی عمل و خلاقیت کودک توجه شده و از کلیشه‌ها و دستورالعمل‌های ماشینی دوری شده است. | |||
| قالب کاردستی و حجم‌سازی*: ساخت کاردستی در حد توان کودک است و لازم نیست دیگری به جای او، کار ساخت را انجام دهد. | |||
| قالب کاردستی و حجم‌سازی*: کودک درباره آنچه می سازد آگاهی کامل دارد و فرایند مشاهده و گفتگو قبل از اجرا در نظر گرفته شده است. | |||
| گردش علمی | شاخص کل‌نگر: محصول به خوبی اصول مربوط به قالب گردش علمی را رعایت کرده است. | ||
| قالب گردش علمی*: زمینه‌ی گفتگو و بحث‌های گروهی را با توجه به موضوع مورد مطالعه (قبل، در حین و پس از فعالیت) فراهم می‌آورد. | |||
| قالب گردش علمی*: برای جمع‌آوری اطلاعات و شواهد از طریق مشاهده، مصاحبه، طرح پرسش و … در حین فعالیت موقعیت می‌سازد. | |||
| مشاهده | شاخص کل‌نگر: محصول به خوبی اصول مربوط به قالب مشاهده را رعایت کرده است. | ||
| قالب مشاهده*: توجه کودکان به جزئیات مورد مشاهده، بیان آنها و مشخص کردن ترتیب رخدادها جلب می‌شود و برای به اشتراک گذاشتن نتایج مشاهده فرصت ایجاد شده است. | |||
| قالب مشاهده*: از چند حس برای کشف روابط بین اجزای پدیده‌‌های مورد مشاهده (مشاهده‌ی چندحسی) استفاده می‌شود و برای جمع‌آوری شواهد طرح‌ریزی مناسبی صورت گرفته است. | |||
| آزمایش | شاخص کل‌نگر: محصول به خوبی اصول مربوط به قالب آزمایش را رعایت کرده است. | ||
| قالب آزمایش*: آزمایش‌ها به گونه ای طراحی شده که با وسایل ساده و در دسترس و توسط خود کودک با حداقل کمک بزرگترها قابل اجرا است. | |||
| قالب آزمایش*: فرصت‌های لازم برای مشاهده و تفسیر نتایج و گفتگو درباره آن پیش‌بینی شده است. | |||
| گفت و گو | شاخص کل‌نگر: محصول به خوبی اصول مربوط به قالب گفت وگو را رعایت کرده است. | ||
| قالب گفتگو*: برای کودکان چنین ذهنیتی ایجاد می‌شود که هدف از گفتگو کشف حقیقت است نه غلبه بر دیگری. | |||
| قالب گفتگو*: از جنبه‌های متنوع، ابزارهای گوناگون (بارش فکری، تحلیل موردی، ایفای نقش) و انواع تفکر (خلاق، نقاد و…) برای درگیر کردن عمیقتر کودک با موضوع و تقویت مهارت‌های شناختی او استفاده شده است. | |||
| افزونه ها | افزونه به خوبی با محصول هماهنگ است و با آن تناسب دارد. | ||
| استفاده از افزونه به راحتی انجام می‌شود. | |||
| افزونه خلاقانه و نوآورانه است. | |||
| افزونه به لحاظ ظاهری و شکلی مناسب است. | |||
| اصول و اهداف تربیتی به خوبی در افزونه دنبال شده است. | |||
